Sakarya Üniversitesi Sakarya Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (SESAM), Sakarya’yı mali açıdan analiz etti.
Sakaya’nın Sosyo-Ekonomik Analizi IV çalışmasında yer alan 2017-2018 yıllarına ait veriler doğrultusunda konuşan SESAM Müdürü Prof. Dr. M. Çağlar Özdemir, çalışmanın mali kısmını yüksek lisans öğrencisi Gürcan Evren Pazvant ile hazırladıklarını belirtti. Özdemir, “Sakarya’nın mali verileri, Türkiye Bankalar Birliği ve Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerinden yararlanılarak Banka kredi payları, tasarruf mevduat payı, kişi başına düşen banka mevduatı, döviz tevdiat hesabı, ticarı kuruluşlar ile resmi kuruluşların mevduatı ve adedi gibi on parametre üzerinden incelendi. Bunlardan bir kısmı, Türkiye genel ortalamasının altında kalması dolayısıyla negatif etkide bulunurken bir kısmı da Türkiye ortalamasının üzerine çıkarak olumlu etki yapmıştır” açıklamasını yaptı.
Bireysel kredi borcu Türkiye ortalamasının altında
Mali göstergeler üzerinde çalışma yapan yüksek lisans öğrencisi Gürcan Evren Pazvant, “2017’de Sakarya'daki banka kredilerinin Türkiye içindeki payının %0,66 olduğunu görüyoruz. 2018’de Sakarya'daki banka kredilerinin Türkiye içindeki payı %0,61'e düşüyor. 2017’da Türkiye'de kişi başına düşen banka kredisi tutarı 25.488 TL, Sakarya'da 13.652 TL'dir. 2018'de Türkiye'de kişi başına düşen banka kredisi tutarı 29.296 TL, Sakarya 14.201 TL'dir. 2017 ve 2018'de Sakarya'nın kredi kullanım tutarının Türkiye ortalamasının altında olması, ticari krediler açısından olumsuzdur. Bu durum ilin sosyo-ekonomik gelişmişliğine negatif etki etmektedir. Bireysel krediler açısından değerlendirildiğinde Sakarya'daki bireylerin, Türkiye ortalamasının altında kredi borcu olduğunu göstermektedir. Bu da ilin sosyo-ekonomik gelişmişliğine pozitif etki etmektedir” dedi.
Vergi tahsilatını olumsuz etkileyen nedenler var
Vergi gelirlerine de değinen Pazvant, “2017’de Sakarya'daki vergi gelirlerinin Türkiye içindeki payı %0,36'dır. 2017'de Sakarya'da tahakkuk eden vergi miktarı, brüt 1.987 milyon TL, tahsil edilen vergi miktarı brüt 636 Milyon TL'dir. 2017'de Sakarya'da vergilerin 1.351 milyon TL'si tahsil edilememiştir. 2018'de Sakarya'daki vergi gelirlerinin Türkiye içindeki payı %0,36'dır. 2018’de Sakarya’da vergilerin tahakkuk eden vergi miktarı, brüt 2.148 milyon TL, tahsil edilen vergi miktarı brüt 449 milyon TL'dir. 2018'de Sakarya'da vergilerin 1.699 milyon TL'si tahsil edilememiştir. Bu konu ile ilgili SESAM yönetim kurulu üyelerinden Doç. Dr. Hakan Yavuz ve Prof. Dr. M. Çağlar Özdemir hocalarımızın yedi öneri içeren araştırma raporu da geçtiğimiz hafta yayımlandı. Dolayısıyla, bazı uluslararası kuruluşların, Sakarya'da olmasına rağmen, Türkiye içindeki payının çok az olması ildeki kayıt dışı ekonominin olumsuz etkisini ve katma değer yaratabilme kapasitesinin düşük olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte uluslararası büyük firmaların ödemiş oldukları vergilerden daha yüksek oranda vergi iadesi almaları Sakarya’nın vergi tahsilatını olumuz etkilemektedir. Dolayısıyla Sakarya’da yaşayanların gerçek dışı bir yansıma ile vergi katkısı olduğundan daha az gözükmektedir. Sonuç olarak vergi gelirlerinin Türkiye içindeki payı parametresi Sakarya’nın sosyo-ekonomik gelişmişliğine negatif etki etmektedir” ifadelerini kullandı.
